Wiedza w obecnych czasach ma charakter globalny. Oznacza to, że po raz pierwszy w historii, cała ludzka wiedza jest nam dostępna. Wiedza, doświadczenia, mądrości i refleksje wszystkich wielkich cywilizacji – przedmodernistycznych, modernistycznych i postmodernistycznych – jest otwarta dla studiowania przez każdego. Teoria Integralna to próba zebrania tego wszystkiego, co różnorodne kultury mają do powiedzenia o ludzkim potencjale – o rozwoju duchowym, psychologicznym, socjalnym i znalezienia kluczowych elementów ludzkiego rozwoju, bazując na całej dostępnej aktualnie wiedzy. Integralna mapa używa wszystkich znanych systemów i modeli ludzkiego rozwoju – od starożytnych sag i szamanów, po współczesne przełomowe odkrycia nauk kognitywnych – i ekstrahuje z nich 5 prostych czynników, które stanowią najistotniejsze elementy wpływające na ewolucję człowieka.
„Mam jedną zasadę: każdy ma rację. Mówiąc dokładniej, wszyscy – w tym również i ja – mają swój ważny fragment prawdy, i wszystkie te kawałki muszą być uhonorowane, docenione i zintegrowane”- Ken Wilber
Model AQAL – opisujący wszystkie ćwiartki, poziomy, linie, stany i typy.
Etapowość rozwoju świadomości zarówno indywidualnej jak i zbiorowej.
Duchowość człowieka.
Zgodnie z Teorią Integralną istnieją 4 podstawowe wymiary lub perspektywy, przez które doświadczamy świata: subiektywna, intersubiektywna, obiektywna oraz interobiektywna. Cztery ćwiartki (kwadranty) rzeczywistości wyłaniające się z tego podziału: „ wnętrze i powierzchnia, indywidualna i zbiorowa, są wg Wilbera jednym z najprostszych znanych nam rozróżnień. I wedle takich rozróżnień właśnie model AQAL tworzy mapę rzeczywistości, która składa się z:
rzeczywistości ujmowanej subiektywnie, od wewnątrz, z pozycji indywidualnej, z perspektywy tak zwanej ćwiartki intencjonalnej (Górna Lewa)
rzeczywistości ujmowanej nadal subiektywnie, czyli od wewnątrz, ale z pozycji kolektywu, z perspektywy tak zwanej ćwiartki kulturowej (Dolna Lewa)
rzeczywistość ujmowana obiektywnie, od zewnątrz (powierzchniowo), z pozycji indywidualnej, z perspektywy ćwiartki behawioralnej (Górna Prawa)
rzeczywistość ujmowana obiektywnie, od zewnątrz, z pozycji kolektywu, z perspektywy ćwiartki społecznej (Dolna Prawa).
Rzeczywistość zarówno obiektywna, jak subiektywna może być postrzegana indywidualnie (ćwiartki Górne – intencjonalna i behawioralna) jak zbiorowo (ćwiartki Dolne – kulturowa i społeczna). Jeśli ćwiartki Prawej Reki potraktujemy wspólnie jako zewnetrzną obiektywność otrzymamy tzw. Wielką Trójkę: Ja (Górna Lewa), My (Dolna Lewa), To (Prawa) lub self, kultura i natura Wielka Trójka jest odpowiednikiem odwiecznych wartości Piękna, Dobra i Prawdy. Wymienianej u wielu myślicieli i filozofów oraz znane w każdej religii. Żadna z tych cech nie jest relatywna, choć ludzie od wieków, często je relatywizują. Uważają np. że piękno to jest to im się podoba i obiektywizują to w pojęciu gustu, za dobre uważają to co im odpowiada, co przynosi im korzyść lub jest zgodne z ich wizją i zastępują dobro pojęciem użyteczności. Zaś prawdę traktują jak własność i mówią o swojej prawdzie, twojej prawdzie lub cudzej prawdzie. Istnieje wiele definicji prawdy w różnych cywilizacjach, w niektórych prawda należy do władcy, w innych do kapłanów, urzędników lub sformalizowanej społecznie elity intelektualnej. Tak pojmowana prawda zazwyczaj jest utrzymywana w tajemnicy i reglamentowana, bowiem wiąże się z władzą i stanowi jeden z kluczy do niej.
Przeczytaj też, jak w praktyce zastosowałam spojrzenie przez te cztery perspektywy, próbując znaleźć odpowiedź na pytanie: Jak żyć szczęśliwie?
Te trzy wymiary odgrywają ogromną rolę w sztuce, moralności i nauce, w Tym, co Piękne, Dobre i Prawdziwe, a także w ludzkiej jaźni, kulturze i naturze. Metodologia AQAL z założenia ma uwzględnić wszystkie fale egzystencji – począwszy od ciała poprzez umysł, duszę aż do ducha – gdyż wszystkie te fale ewoluują we wspomnianych już jaźni, kulturze i naturze. – Ken Wilber
Współczesna kultura została tymczasem porażona subiektywizmem i relatywizmem. Ofiarą padła klasyczna triada obejmująca Prawdę, Dobro i Piękno – napisał w jednym ze swoich felietonów prof. Jaroszyński. Prawda nie jest już uzgodnieniem poznania z rzeczywistością, lecz „moim poglądem”. Dobro nie jest celem, który domaga się spełnienia, lecz „moją zachcianką”. Piękno nie jest już doskonałością i ładem, lecz „moim gustem”. Tymczasem nie wszystko jest względne i nie wszystko jest moim „widzimisię”. Żyjąc jako ludzie, żyjemy poprzez kulturę, która stanowi bogactwo i dorobek wielu pokoleń. Z faktu, że nikomu nie wolno narzucać swoich poglądów, nie wynika, że niczego nie mogę od kogoś się nauczyć. Choć jestem wolny w wyborze celu, to po skutkach decyzji mogę się przekonać, że nie każdy wybór dobrze się przysłużył, bo mogłem siebie lub kogoś skrzywdzić. A nawet mój gust, dopóki nie skonfrontuję go z arcydziełami, jakże jest wiotki. Potrzeba triady wpisana jest w ludzką naturę, na niej musi być budowana prawdziwa kultura, która pomaga człowiekowi stawać się coraz bardziej człowiekiem.
Relatywizm i subiektywizm jest na rękę głównie leniom lub nieukom, a promują go najczęściej filozoficzni dyletanci. Człowiek mądry wie, że z Prawdy, Dobra i Piękna zrezygnować nie wolno. Musimy ich ciągle się uczyć, by w ich świetle trafnie poznawać, podejmować prawidłowe decyzje i kształtować smak. Nie zawsze jest to łatwe, wymaga cierpliwości, ale na pewno przyniesie zdrowe owoce, bo uchroni nas przed nihilizmem – tą zmorą czasów współczesnych – pozwalając odzyskać wiarę w głębszy sens życia.
Teoria Integralna być może wprowadzi ład w nasze doświadczenie, pozwali lepiej śledzić kierunek zmian, a także skuteczniej nimi kierować. Przerywając bowiem standardowy punkt widzenia otwieramy się na panoramę możliwości.
